Niedomykalność zastawki trójdzielnej

Niedomykalność zastawki trójdzielnej (łac. insufficientia valvulae tricuspidalis, ang. tricuspid insufficiency) - to zastawkowa wada serca powodująca nieprawidłowe cofanie się krwi z prawej komory serca do prawego przedsionka. Izolowana niedomykalność jest dość rzadko spotykana. Często towarzyszy zwężeniu zastawki mitralnej. Stenoza mitralna z niedomykalnością zastawki trójdzielnej to najczęstsza złożona wada zastawkowa serca.

Etiologia

Przyczyny niedomykalności zastawki trójdzielnej mogą być następujące:

• gorączka reumatyczna

• infekcyjne zapalenie wsierdzia

• zespół rakowiaka

• zespół Marfana

• choroba Fabry'ego

• choroba Whipple'a

• zespół wypadania płatka zastawki trójdzielnej

• reumatoidalne zapalenie stawów

• toczeń rumieniowaty układowy

• wady wrodzone, anomalia Ebsteina

• dysfunkcja mięśni brodawkowatych, np. po przebytym zawale

• przyjmowanie leków anorektycznych, metysergidu (także w migrenie) lub fenfluraminy, przyjmowanie pergolidu (choroba Parkinsona)

• poszerzenie pierścienia zastawkowego w przebiegu wad zastawki mitralnej lub stenozy tętnicy płucnej.

Patofizjologia

Cofanie się krwi z prawej komory do prawego przedsionka powoduje zaleganie krwi w prawym przedsionku i w układzie żylnym. Poszerzenie prawego przedsionka może spowodować migotanie.

Pojawienie się dużej niedomykalności obniża ciśnienie skurczowe w prawej komorze i tętnicy płucnej, co paradoksalnie zmniejsza nasilenie duszności.

Objawy i przebieg

Objawy podmiotowe

• zmniejszona tolerancja wysiłku

• osłabienie

• uczucie gniecenia i rozpierania w prawym podżebrzu

Objawy przedmiotowe

• tętnienie wątroby, nasilające się w czasie wdechu, wyczuwalne w dołku podsercowym i pod prawym łukiem żebrowym

• tętnienie prawej komory

• szmer skurczowy (holosystoliczny), w miejscu przyczepu 5. żebra prawego do mostka, głośniejszy w czasie głębokiego wdechu (objaw Rivero Carvallo)

• turkoczący szmer rozkurczowy

• wyraźne tętno żylne ujemne, z czasem tętno żylne dodatnie na żyłach szyjnych

Nieprawidłowości w badaniach dodatkowych

• w EKG: P pulmonale, cechy przerostu prawej komory, blok prawej odnogi pęczka Hisa, zazwyczaj migotanie przedsionków

• w RTG klatki piersiowej: powiększenie sylwetki serca, cechy poszerzenia prawego przedsionka, na zdjęciu bocznym przyleganie prawej komory do mostka (w dużej niedomykalności)

• ECHO serca: stwierdzenie fali niedomykalności, podwyższenie ciśnienia skurczowego w prawej komorze, poszerzenie żyły głównej dolnej, poszerzenie żył wątrobowych.